Danh nhân tuổi Ất Tỵ được dựng tượng ở Hà Tĩnh

Tượng danh nhân Đào Tấn tại công viên Tuy Phước (thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh). Ảnh: Quốc Hiệp

Danh nhân Đào Tấn sinh năm 1845 (Ất Tỵ) tên đầy đủ là Đào Đăng Tấn, tự là Chỉ Thúc, hiệu là Tô Giang, Mai Tăng, Mộng Mai. Ông là người làng Vinh Thạnh (nay thuộc xã Phước Lộc), huyện Tuy Phước (Bình Định).

Cụ thuộc dòng dõi Lộc Khê hầu Đào Duy Từ (1572–1634), một danh nhân thời chúa Nguyễn, vào lập nghiệp ở đất Đàng Trong vào đầu thế kỷ XVII. Thân phụ cụ là Đào Đức Ngạc, thân mẫu là Hà Thị Loan.

Năm 1867 (năm Tự Đức thứ 20), Đào Tấn đỗ cử nhân.

Trong cuộc đời làm quan, Đào Tấn 2 lần được bổ nhiệm làm Tổng đốc An Tĩnh (Nghệ An – Hà Tĩnh) năm 1889 và 1898.

Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Hà Tĩnh Võ Hồng Hải cùng lãnh đạo 2 huyện Can Lộc và Tuy Phước thực hiện nghi lễ đặt tượng danh nhân Đào Tấn tại công viên Tuy Phước (thị trấn Nghèn). Ảnh: Anh Thư

Đào Tấn là một tấm gương liêm chính, mẫu mực. Ông được vua Tự Đức ban tặng các danh hiệu “thanh, thận, cần” (trong sạch, thận trọng, chuyên cần) và “bất úy cường ngự” (không sợ uy vua).

Năm 1904, Đào Tấn về hưu, lúc đó ông vừa tròn 60 tuổi. Sau khi nghỉ hưu, Đào Tấn dốc toàn tâm toàn ý cho nghệ thuật hát bội, nuôi đoàn hát; lập “Học bộ đình Vinh Thạnh”, đào tạo, bồi dưỡng lớp học trò tài năng làm rạng danh nghệ thuật hát bội tại quê hương Tuy Phước, Bình Định.

Vào năm 2023, huyện Can Lộc (Hà Tĩnh) phối hợp với huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định (đơn vị kết nghĩa với huyện Can Lộc) tổ chức lễ đặt tượng danh nhân Đào Tấn tại công viên Tuy Phước (thị trấn Nghèn).

Tượng danh nhân Đào Tấn do nhà điêu khắc Nguyễn Hồng Ngọc (người con quê Hà Tĩnh) – hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam thực hiện và trao tặng quê hương Can Lộc.

Tượng có chiều cao 2,1m, nặng 300 kg, được làm bằng đá xanh Thanh Hóa.

Việc danh nhân Đào Tấn được dựng tượng trang trọng tại trung tâm huyện Can Lộc có nhiều ý nghĩa.

Công viên Tuy Phước là công trình do huyện Tuy Phước (Bình Định) tặng huyện Can Lộc. Hai huyện đã có mối quan hệ kết nghĩa từ lâu.

Quá trình làm quan, dù không trực tiếp tham gia kháng chiến chống Pháp, cụ rất ủng hộ các phong trào yêu nước của sĩ phu và nhân dân Nghệ Tĩnh, đặc biệt là của cụ Phan Bội Châu và Phan Đình Phùng.

Người dân và du khách dâng hương tại chùa Hương Tích, Can Lộc, Hà Tĩnh. Ảnh: Quốc Hiệp

Với nhân dân Can Lộc, cụ Đào Tấn còn được tri ân vì vai trò quan trọng trong việc khôi phục Chùa Hương Tích. Năm 1901, sau nhiều thập kỷ bị cháy và trở thành hoang phế, Chùa Hương Tích được cụ Đào Tấn – khi ấy là Tổng đốc An Tĩnh – kêu gọi nhân dân quyên góp để khôi phục lại với kiến trúc như hiện nay.

Từ những đóng góp lớn lao của cụ Đào Tấn đối với văn hóa, nghệ thuật tuồng cũng như tình cảm và hành động của cụ dành cho nhân dân Nghệ Tĩnh, việc huyện Can Lộc dựng tượng cụ trong công viên Tuy Phước không chỉ thể hiện sự tri ân mà còn là cách để các thế hệ sau ghi nhớ công lao của bậc danh nhân đã có công với quê hương, đất nước.

Tác giả: Quang Đạt
Nguồn tin: laodong.vn